Poradnik
Manualna skrzynia biegów- co to jest i jak działa?
Manualne skrzynie biegów stosuje się w samochodach od dziesiątek lat. Ich konstrukcja pozwala na mechaniczną zmianę przełożeń w zależności od panujących warunków, a jednocześnie – w odróżnieniu od skrzyń automatycznych – ma wpływ na dynamikę przemieszczania się. To zdaniem wielu kierowców daje większą radość z jazdy niż w przypadku automatów.
Mechaniczna skrzynia biegów podczas jazdy ma do wykonania w zasadzie dwa zadania: możliwie najefektywniej wykorzystać moc silnika Twojego auta i umożliwić pojazdowi zmianę kierunku jazdy. Mówiąc prościej pozwolić mu na jazdę wstecz.
Obsługa manualnej skrzyni wymaga drążka zmiany biegów i podobnie jak w automacie właściwej pracy kół zębatych. Te najczęściej w liczbie pięciu lub sześciu par połączone są ze sobą za pomocą synchronizatorów (sprzęgieł cierno-zębatych). Dla ich prawidłowego działania w przekładni manualnej niezwykle istotną rolę pełni olej w skrzyni biegów.
Olej w manualnej skrzyni biegów trzeba wymienić?
Chociaż wydaje się, że olej w manualnej skrzyni biegów ma łatwiejsze zadanie niż w automatycznej, to nie znaczy, że nie trzeba go wymieniać. Nie zmienia on barwy i nie czuć go spalenizną, jak w automatycznej przekładni, ale na pewno się zużywa. Co za tym idzie, traci swoje właściwości i w efekcie na pewno należy go wymieniać.
To chociażby dlatego, że duże siły ścinające, które występują pomiędzy zębami kół zębatych, doprowadzają do zmniejszenia lepkości oleju. Ponadto warto wiedzieć, że ze względu na układ smarowania przekładni manualnych, nie ma w nich miejsca na skuteczny system filtracji. To czyni olej w przekładni manualnej podatnym na gromadzenie się w nim zanieczyszczeń. Te drobniejsze w nim pozostaną.
Kiedy wymieniać olej w manualnej skrzyni biegów?
Wymiana oleju i jej częstotliwość ma wpływ na proces smarowania w skrzyni biegów. Producenci zazwyczaj zalecają wymianę co 60 albo co 120 tys.km. Co, jeśli twój nie zaleca takiej wymiany wcale?
W takiej sytuacji, biorąc pod uwagę proces starzenia się samochodu, zwykle przyjmuje się, że przekroczenie 200 tys. km to dobry moment na wymianę oleju w manualnej skrzyni biegów.
O tym, czy warto to robić, czy nie decyduje prosty rachunek zysków i strat. Wymiana nie generuje wysokich kosztów, a naprawa uszkodzonej skrzyni biegów na pewno jest droższa.
Jaki olej jest najlepszy dla przekładni manualnej?
Wymagania pod względem smarowania w manualnych skrzyniach biegów są bardzo specyficzne. To ze względu na współczynnik tarcia i budowę klasa oleju musi ściśle odpowiadać zaleceniom producenta.
Według specjalistów eksperymentowanie z doborem oleju kończy się krótszym życiem skrzyni biegów. Warto wiedzieć, że możliwość dopuszczalnych zmian jest tu bardziej ograniczona, niż w przypadku olejów silnikowych.
Wśród olejów do przekładni manualnych stosuje się dwie klasy API: GL-4 oraz GL-5. Olej klasy GL-4 stworzono z myślą o skrzyniach biegów o średnich i dużych obciążeniach. Klasę GL-5 stosuje się zwykle do przekładni głównych kątowych i skrzyń biegów o bardzo wysokich obciążeniach. W rezultacie dodatki stosowane w olejach klasy GL-5 mogą być zbyt agresywne i powodować korozję mosiężnych synchronizatorów. Nie zaleca się zatem stosowania go tam, gdzie producent wskazał na korzystanie z oleju GL-4.
